Στα 750 χρόνια του Δάντη

Πριν από 50 χρόνια, το 1966, ο νομπελίστας Έλληνας ποιητής Γιώργος Σεφέρης, κορυφαίος δοκιμιογράφος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αφιέρωσε ένα εξαιρετικό κείμενο στον Δάντη με την ευκαιρία της επετείου των 700 χρόνων από τη γέννησή του. Το κείμενο, πλούσιο σε αναφορές σημαντικών ποιητών και στοχαστών που είχαν εμπλακεί σε ζητήματα που έθετε η ποίηση του φλωρεντινού ποιητή (Charles Péguy, Σολωμός, Baudelaire, Βαλαωρίτης, Παλαμάς, Καβάφης, Yeats, Kλωντέλ, Gide, Καζαντζάκης, Σικελιανός, St John Perse, T.S. Eliot, Steven Runciman Jean-Paul Sartre) δίνει το εύρος και το βάθος της απήχησης του δαντικού έργου σε διεθνή κλίμακα.

Φέτος, το Πολιτιστικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Κύπρου, αποδεχόμενο την πρόταση του εξοχότατου πρέσβη της Ιταλίας στη Λευκωσία και αγαπητού φίλου Guido Cerboni, για να συνεορτάσουμε την επέτειο των 750 χρόνων από τη γέννηση του Δάντη, προγραμμάτισε το μικρό αυτό αφιέρωμα στον μεγαλύτερο ποιητή της Δύσης, με στόχο μια τριπλή προσέγγιση στο έργο του.

Τη διάλεξη της Antonella Anedda, από τις σημαντικότερες σύγχρονες ποιήτριες της Ιταλίας, ιστορικού της τέχνης και δοκιμιογράφου, μιαν ανάγνωση από μέλη του Θ.Ε.ΠΑ.Κ. μεταφράσεων από τη Θεία Κωμωδία καμωμένων από κορυφαίους νεοέλληνες ποιητές (Βαλαωρίτη, Καβάφη, Καζαντζάκη, Σεφέρη, κ.ά.) κι ένα μουσικό αφιέρωμα στη μεσαιωνική ιταλική μουσική από δύο νέους ταλαντούχους ιταλούς μουσικούς, τη σοπράνο Eleonora Aleotti και τον μουσικό Jacopo Mosesso.

Όμως αρχίσαμε με τον Σεφέρη και αρμόζει να κλείσουμε μ’ αυτόν μεταφέροντας εδώ την καταληκτήρια παράγραφο της ομιλίας του για τα 700 χρόνια του Δάντη, όπου συνοψίζει την ουσία αυτού που πρέπει να αναζητούμε μέσα από αφιερώματα και εκδηλώσεις όπως η αποψινή:
«... ο ποιητής που παρουσιάζει μια τόσο πλούσια κλίμακα της ανθρώπινης ψυχής, ζητά προπάντων να πάμε κοντά του κοιτάζοντας κατάματα, χωρίς συγκατάβαση και χωρίς συναισθηματισμούς, την πείρα της ζωής μας ολόκληρη: πείρα από νεκρούς και ζωντανούς· από χαρές, από λύπες κι από καημούς· από μίση, αηδιασμούς και τρόμους. Με τον αναλογισμό των οραμάτων μας, έστω και των μικρών, αφού, καθώς είπαν, δεν είναι τώρα δυνατό να έχουμε μεγάλα. Με τις αστραπές που μας χτύπησαν μια στιγμή, από ασήμαντα πράγματα, ίσως, κι όμως ξαναγυρίζουν ανεξήγητα και φωτίζουν ολόκληρη τη ζωή μας: μια φωτιά σε μιαν αυγινή πλαγιά· η ρυτίδα στο πρόσωπο ενός ζητιάνου, πέντε στάλες πάνω σ’ ένα αγαπημένο σώμα· ο ξαφνικός συγκλονισμός της ομαδικής ψυχής. Με την κόλαση και τον παράδεισο που μας δόθηκε να ζήσουμε, μας ζητά να πλησιάσουμε «το ιερό ποίημα, όπου έθεσαν το χέρι τους και ουρανός και γη» (Γ, 25, 1): il poema sacro / al quale ha posto mano e cielo e terra». (Δοκιμές, τομ. Β’, σελ. 282).