Ελένη Νικοδήμου: Με μολύβι και κλωστή...

Την Πέμπτη 24 Μαΐου 2018 στις 19.30 η Γκαλερί Γκλόρια εγκαινιάζει την εικαστική έκθεση της Ελένης Νικοδήμου με τίτλο «Με μολύβι και κλωστή...». Η έκθεση θα παραμείνει ανοικτή μέχρι τις 24 Ιουνίου 2018.

Μολύβι, ύφασμα και κλωστή, τρία απλά υλικά, που έρχονται από την αρχή του κόσμου κατά κάποιον τρόπο, όταν ο άνθρωπος προσπαθώντας να επιβιώσει στην άγρια φύση κατάλαβε ότι αυτό θα ήταν πιο εύκολο να το επιτύχει αν λειτουργούσε σε ομάδες. Έτσι φτιάχτηκαν οι πρώτες κοινωνίες, τέθηκαν οι πρώτοι κανόνες- νόμοι, οι βασικές αρχές και αξίες αυτής της συνύπαρξης. Θυσίασαν οι πρώτοι άνθρωποι ένα κομμάτι ελευθερίας για την ασφάλεια και την επιβίωση τους. Στην ανάγκη τους να επικοινωνήσουν καλύτερα μεταξύ τους, επινόησαν την γραφή χαράσσοντας ίχνη σε βράχους. Αυτή, η πρώτη γραφή, ήταν εικόνες που αναπαριστούσαν την φύση γύρω τους με σύμβολα. Μετέπειτα η γραφή αυτή εξελίχτηκε σε γλώσσα. Οι άναρθρες κραυγές και τα χειρονομιακά νοήματα μετατράπηκαν σε φωνήεντα, σύμφωνα, φθόγκους κι υπάκουσαν στους κανόνες της Αλφαβήτας. Η επικοινωνία μεταξύ τους έθεσε τον θεμέλιο λίθο στον πολιτισμό. Η εξασφάλιση της τροφής, όπως και της ζωής, έγινε πιο εύκολη. Οι ίνες από τα δέντρα έγιναν η κλωστή για να ράψει ο άνθρωπος τα πρώτα του ρούχα για να καλύψει την γύμνια του, να προφυλαχτεί από το κρύο, κι αργότερα να εφεύρει την ύφανση προχωρώντας σε πιο πολύπλοκες μορφές. Ο άρτος ο επιούσιος, δεν ήταν πια η μόνη του ανάγκη. Η ανάγκη του για επικοινωνία οδήγησε εξελικτικά στους σύγχρονους πολιτισμούς.

Όλα αυτά τώρα έγιναν μια μακρινή μνήμη που ξεθώριασε. Έχουν όμως οι καιροί γυρίσματα, που φέρνουν τα πάνω κάτω. Οι βεβαιότητες μας, με ένα delete ξαφνικά κι αναπάντεχα διαγράφονται κι επικρατεί το χάος. Όταν η οικονομία μιας ολόκληρης χώρας καταρρέει σαν χάρτινος πύργος εν μία νυχτί, καταρρέουν ταυτόχρονα και οι εσωτερικές ισορροπίες του καθενός μας, ακόμα και τα παραμύθια μας.

Κι όταν βλέπεις τα παραμύθια σου να μην σε παραμυθιάζουν πια, τότε αισθάνεσαι επιτακτικά την ανάγκη να πιάσεις το νήμα από την αρχή. Να ξανά μάθεις την αλφαβήτα από το Α ως το Ω, και να ξαναδώσεις στις λέξεις το αρχικό τους νόημα. Πρέπει να μάθεις ξανά τις απλές πράξεις των μαθηματικών, την πρόσθεση, την αφαίρεση, τον πολλαπλασιασμό, την διαίρεση... Το παιδί μέσα σου φωνάζει πως τις ξέχασες....

Στην Έκθεση αυτή συνυπάρχουν τρείς ενότητες που υφαίνονται μαζί με ένα νήμα που τις ενώνει. Τις συνδέει η λιτότητα των υλικών, το μολύβι, το κέντημα το πανί.

Η πρώτη ενότητα αφορά την παιδική αθωότητα, που σκαλίζει να βρει πάνω στο αντρικό πουκάμισο ή το φουστάνι τα ίχνη που άφησε το παιδί που υπήρξε κάποτε. Αυτό το παιδί που αντικρίζοντας τον κόσμο έθετε ακατάπαυστα ερωτήσεις για τα πάντα, μέχρι να πάρει τις απαντήσεις που να το έπειθαν. Ιχνηλατεί να βρει την χαμένη αθωότητα, αυτήν που κάποτε του έδιωχνε μακριά έναν κόσμο άπληστο κι ακατανόητο που πληγώνει και σκοτώνει την ομορφιά, χωρίς να απαντά σε τίποτα. Αναζητά να ξαναβρεί εκείνα τα μάτια, που το κοιτούσαν ξάστερα σαν ουρανός. Αυτά που κοιτούσαν ένα τριαντάφυλλο να ανοίγει κι ένοιωθαν την άμεση συγγένεια, αυτά τα μάτια που εξακολουθούν να εκπλήσσονται.

Η δεύτερη ενότητα καταπιάνεται με τον " Άρτο τον επιούσιο" . Αυτό τον άρτο που ενώνει τους Πολιτισμούς από την αρχή του κόσμου ως βασική τροφή. Αναζητά να βρει εκείνη την γλυκιά γεύση ενός κομματιού ψωμιού. Λένε πως η μνήμη της γεύσης είναι η πιο δυνατή, πως κουβαλά των μόχθο και τον ιδρώτα των ανθρώπων στους αιώνες. Αυτή η μνήμη σχεδιάζει τώρα με μολύβι, τα αποτυπώματα που άφησαν τα χέρια στο ζύμωμα του άρτου αναπλάθοντας όλα τα στάδια της διαδικασίας παρασκευής του. Προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει την ιστορία. Το κέντημα γίνεται ο λόγος που αφηγείται μια γλυκόπικρη γεύση....

Η τρίτη ενότητα έργων " Τα πέπλα της Πηνελόπης" φτιάχτηκε στα πλαίσια της συμμετοχής μου στο " Πάφος 17" στην έκθεση " Weaving Europe". Μιας Ευρώπης που αναζητά μια κοινή ταυτότητα υφαίνοντας και ξε-υφαίνοντας. Πρόκειται για μια εγκατάσταση στον χώρο, που αναζητά τα ίχνη που άφησε η Πηνελόπη περπατώντας στα χρόνια και τους καιρούς διασχίζοντας τους πολιτισμούς κι αλλάζοντας διαρκώς πρόσωπα. Είτε αυτή λέγεται Πηνελόπη, Ελένη, Κλυταιμνήστρα, Ιφιγένεια, Ιουλιέτα , ή Jeanne d'Arc, Αθηνά, Μarie Curie, Μήδεια ή Malala Yousafsai, Κάλλας, Παναγία ή Mother Tereza, Anna Frank ή Florence Nightingale. Σκιαγραφεί με μολύβι τα αρχαία και τα σύγχρονα πρόσωπα μιας Πηνελόπης, που άλλοτε μεγαλουργούν και κάποτε στάζουν φρίκη. Με την κλωστή κεντά και χαρτογραφεί τις διαδρομές και τα πάθη τους.

Με μολύβι, κλωστή και ύφασμα ξαναγράφουμε ένα παραμύθι που να είναι ζωή.

Ελένη Νικοδήμου
Λευκωσία 30 Απριλίου 2018

Βιογραφικό

Η Ελένη Νικοδήμου γεννήθηκε στην Άλωνα. Ζει και εργάζεται στη Λευκωσία. Σπούδασε στην Α.Σ.Ο.Ε.Ε όπου πήρε το πρώτο της πτυχίο στις Οικονομικές Επιστήμες (1977) και στην Ecole Nationale Superieure des Beaux-Arts του Παρισιού, όπου πήρε το δίπλωμα της ζωγραφικής και της χαρακτικής (1978-1983). Κατά την περίοδο 1981-84, έζησε και εργάστηκε στην Cité Internationale des Arts του Παρισιού. Υπήρξε υπότροφος της Γαλλικής Κυβέρνησης (1981-83 και 1987-88), του Ιδρύματος Λεβέντη (1985-86) και του EOMEX (1980). Το 1986 έλαβε το 1ο Βραβείο, Matisse Competition από τη Γαλλική Πρεσβεία στην Κύπρο.

Έκανε πολλές ατομικές εκθέσεις: στην Cité Internationale des Arts του Παρισιού (1982), στην Γκαλερί Γκλόρια στη Λευκωσία (1983, 1986, 1989, 1992, 1995, 1999, 2003, 2010, 2012, 2018), Γκαλερί "3" στην Αθήνα (1985, 1986, 1989, 1994, 1997, 2006), Maison Des Beaux Arts στο Παρίσι (1985), Gallery Jacob στο Παρίσι (1988), Artotheque de Caen Caen στη Γαλλία (1988), Gallery "Konst I Vast" Gottenburg στην Σουηδία (1988), Gallery "17" Clermont-Ferrand στην Γαλλία (1989), Γκαλερί Ygrego στην Λισαβόνα της Πορτογαλίας (1990), Gallery 2016 Hauterive Neuchâtel στην Ελβετία (1997), Γκαλερί "3" στην Art στην Αθήνα (2000), Maison des Arts de Castillon-la-Bataille Μπορντό στην Γαλλία (2001), Gallery 2016-Mira στις Βρυξέλλες του Βέλγιο (2005).

Έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες ομαδικές εκθέσεις σε πολλές χώρες μεταξύ των οποίων: 6η Μπιενάλε Χαρακτικής Mulhouse στην Γαλλία (1984), Printemps de la jeune creation στο Παρίσι (1984), 16η-17η Μπιενάλε Χαρακτικής της Λουμπλιάνα στην Γιουγκοσλαβία (1985, 1987), 8η Διεθνής Μπιεννάλε Χαρακτικής στην Νορβηγία (1986), 2η Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών της Μεσογείου στην Θεσσαλονίκη (1986), Gallery Jacob στο Παρίσι (1986, 1994), Πανελλήνια Έκθεση του Πειραιά (1987), Inter Grafik στο Βερολίνο (1990), Μπιενάλε της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο (1994), Τέχνη Αθηνά στην Αθήνα (1994, 1997), «Δώδεκα Κύπριοι Καλλιτέχνες» με την Γκαλερί Γκλόρια στο Δημοτικό Συμβούλιο Ιωαννίνων στα Ιωάννινα της Ελλάδα (2000), με το ίδρυμα ΔΕΣΤΕ στην Αθήνα, στο ίδρυμα Κακογιάννη στην Αθήνα, στο Δημοτικό κέντρο Τεχνών στην Λευκωσία, στο ίδρυμα Λανίτη στην Λεμεσό και στην Πολιτιστική πρωτεύουσα Πάφος (2017).

Τα έργα της Ελένης Νικοδήμου βρίσκονται σε πολλές ιδιωτικές συλλογές στη Γαλλία, την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Γερμανία, τη Σουηδία, την Ελβετία, το Βέλγιο, την Ιταλία, τη Λισαβόνα, την Ιαπωνία, το Μπαχρέιν, τη Νορβηγία, την Αγγλία, την Πορτογαλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έργα της επίσης βρίσκονται σε ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές: στο Fonds d'Art Contemporain της Γαλλίας, το Pinacotheque de Caen της Γαλλίας, το Μουσείο Γραφικών Τεχνών του Fredrikstad της Νορβηγίας , στο Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας, στην Κρατική Πινακοθήκη της Ελλάδας, στην Κρατική Πινακοθήκη της Κύπρου, καθώς και σε διάφορα Υπουργεία της Κύπρου, στην Τράπεζα Κύπρου, στην Κεντρική Τράπεζα Κύπρου, στην Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου, στο ΚΕΒΕ Κύπρου, στην BNP της Γαλλίας, στην Πορτογαλία, στην Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος, στην Banque Julius Baer στην Ελβετία και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Επίσης τα τελευταία 5 χρόνια επιμελήθηκε τις φιλανθρωπικές εκθέσεις Νέων Κύπριων καλλιτεχνών στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ακαμαντίδας στην Λευκωσία.

Ώρες Λειτουργίας:
Δευτέρα - Παρασκευή: 10.30-12.45 π.μ. και 5.30 – 8.00 μ.μ.
Σάββατο: 10.30-12.45 μ.μ.