Νερά της Κύπρου, της Συρίας και της Αιγύπτου

Το Θ.Ε.ΠΑ.Κ. παρουσιάζει μια παράσταση στηριγμένη στη μελέτη του “θεατρικού” Καβάφη. Με τον όρο “θεατρικός” προσδιορίζονται εκείνα τα ποιήματα ή εκείνα τα μέρη σε ποιήματα όπου ο Αλεξανδρινός αξιοποιεί τεχνικές και στοιχεία της δραματικής τέχνης.

Αναφερόμαστε κυρίως:
(α) σε αμιγώς θεατρικά/διαλογικά ποιήματα (π.χ. «Ο ποιητής κι η Μούσα», «Θεατής δυσαρεστημένος»)•
(β) σε ποιήματα που συνιστούν δραματικούς μονολόγους, όταν δηλαδή το ποίημα αποτελείται εξ ολοκλήρου από ένα μονόλογο του οποίου αποδέκτης είναι κάποιος επώνυμος ή και ανώνυμος ήρωας ο οποίος βρίσκεται επί σκηνής (π.χ. «Έμπορος Αλεξανδρεύς», «Μεγάλη Εορτή στου Σωσιβίου», «Επάνοδος από την Ελλάδα», «Συμεών», «Φιλέλλην», «Η Δόξα των Πτολεμαίων», κ.ά)•
(γ) σε ποιήματα που αποτελούν δραματικούς διαλόγους εγκιβωτισμένους σε αφηγήσεις (π.χ. ««Η μάχη της Μαγνησίας», Εν Σπάρτη», «Άγε ω Βασιλεύ Λακεδαιμονίων», κ.ά.)•
(δ) σε ταφικά ποιήματα όπου έχουμε τον άμεσο λόγο ενός νεκρού νέου, ο οποίος εκφέρεται σε πρώτο πρόσωπο έχοντας συχνά συγκεκριμένο αποδέκτη («Επιτάφιον», «Ιασή Τάφος, «Ιγνατίου Τάφος», «Λάνη Τάφος», κλπ.)•
(ε) σε ποιήματα όπου έχουμε το είδος του εσωτερικού μονολόγου (π.χ. «Απ’ τες Εννιά―», «Ο Ήλιος του Απογεύματος», «Γκρίζα», «Μακριά», «Του πλοίου», κ.ά)•
(στ) σε ποιήματα που έχουν μορφή Χορικού (π.χ. «Η Αρχαία Τραγωδία», «Η ναυμαχία», «Τρώες», «Στα 200 π.Χ.», «Εις τα περίχωρα της Αντιοχείας», κ.ά).

Η προσέγγιση λαμβάνει υπόψιν τις διαφορετικές φάσεις της ποιητικής ανέλιξης του Καβάφη (πρώιμη, εποχή της διαμόρφωσης, ωριμότητα), καθώς και τις θεματικές περιοχές της ποίησής του (φιλοσοφικά / διδακτικά, ιστορικά/πολιτικά, αισθησιακά/ερωτικά ποιήματα). Αντιμετωπίζει ακόμη ως μέρος του έργου τις μεταφράσεις του ποιητή, είτε αυτές απολήγουν σ’ ένα νέο δικό του ποίημα («Ένας Έρως», «Η Αλληλουχία κατά τον Βωδελαίρον»), είτε μένουν ως αποσπασματικές ασκήσεις που στηρίζουν τη δοκιμιακή του σκέψη (π.χ. οι μεταφράσεις από την Κόλαση του Dante, από το Mε το ίδιο Μέτρο του Shakespeare, από την «Λάμια» του Keats, από τον «Οδυσσέα» του Tennyson).

Η παράσταση προσπαθεί να αναδείξει, στο πλαίσιο μιας θεατρικής πράξης, την τεκμηριωμένη γνώση και αγάπη του Καβάφη για το θέατρο και τη δραματική τέχνη, τονίζοντας εκείνα τα στοιχεία τα οποία ο Αλεξανδρινός αφομοίωσε από την τέχνη του δράματος, αρχαίου, μεσαιωνικού και νεότερου, καθώς και από μεγάλους ευρωπαίους ποιητές οι οποίοι επίσης στήριξαν ένα μέρος της ποιητικής τους στη δραματική τέχνη (π.χ. ο Robert Browning ως προς το είδος του δραματικού μονολόγου).

Στους δραματικούς μονολόγους του Καβάφη απαντά ο επώνυμος (πλην σιωπηλός) αποδέκτης του λόγου του ομιλούντος στο ποίημα (χαρακτηριστικά παραδείγματα ο φιλόσοφος Έρμιππος στο ποίημα «Επάνοδος από την Ελλάδα», ο αυλικός Σιθάσπης στο «Φιλέλλην», ο ποιητής Μέβης στο «Συμεών», καθώς και αρκετοί ανώνυμοι που κρύβονται πίσω από τις εκφωνήσεις, «Φίλοι», «Σεις», κλπ.). Οριακή περίπτωση δραματικού μονολόγου αποτελεί το ποίημα «Dünya Güzeli» όπου ο επί σκηνής αποδέκτης του δραματικού μονολόγου της «Ωραίας του Κόσμου» είναι το είδωλό της μέσα στον καθρέφτη.

Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί, ότι η εμπειρία αναμέτρησης με τα “θεατρικά” ποιήματα του Καβάφη μας έπεισε για την ισχύ της ακόλουθης παρατήρησης του Γ. Π. Σαββίδη:
«το δραματικό του ένστικτο και η αγάπη του για τον χώρο, τα έργα και τους ανθρώπους του θεάτρου ―μαρτυρημένα και από αρκετά ποιήματα, και από δύο νεανικά του άρθρα για τον Σαίξπηρ― μας επιτρέπουν να εικάσουμε ότι σε μια κοινωνία οργανικότερα δεμένη με το θέατρο, ο Καβάφης πιθανότατα θα είχε στραφεί προς αυτό το λογοτεχνικό είδος» (Μικρά Καβαφικά, τομ. Β’, σελ. 44).

Επιλογή, επιμέλεια κειμένων σκηνοθεσία: Μιχάλης Πιερής
Μουσική: Ευαγόρας Καραγιώργης
Επιμέλεια σκηνικού διάκοσμου και κουστουμιών: Κύπρος Γεωργίου και Λιάνα Κυριαζή
Σχεδιασμός φωτισμού: Καρολίνα Σπύρου
Υπεύθυνη παραγωγής, βοηθός σκηνοθέτις: Σταματία Λαουμτζή